ლარიფანის ისტორია

გასული საუკუნის 50-იან წლებში მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ინტერფერონი – ძუძუმწოვართა ანტივირუსული ცილა, რომელიც ამავე დროს პოზიტიურად მოქმედებს იმუნიტეტზე და აქვს სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედება.

ინტერფერონის პრეპარატის შემუშავების პარალელურად მსოფლიოში დაიწყეს ინტერფერონ-მაინდუცირებელი პრეპარატის შექმნაზე მუშაობაც, რომელიც ხელს შეუწყობდა ორგანიზმში ზემოთხსენებული ცილის აქტიურად გამომუშავებას. ინტერფერონ-მაინდუცირებელი მრავალრიცხვოვანი პრეპარატებიდან მხოლოდ რამდენიმემ მოიპოვა აღიარება.

XX საუკუნის 70-იან წლებში ლატვიაში, ქ. რიგის ავგუსტ კირხენშტეინის სახელობის მიკრობიოლოგიის და ვირუსოლოგიის ინსტიტუტიში, მედიცინის დოქტორის, გუნა ფელდმანეს ხელმძღვანელობით დაიწყო ნუკლეინის მჟავების შესწავლა და მათგან შეირჩა განსაკუთრებული ტექნოლოგიით მიღებული ორსპირალური რიბონუკლეინის მჟავა (dsRNA), როგორც სხვებთან შედარებით უფრო ეფექტური და უსაფრთხო.

70-იან წლებშივე დაიწყო ლარიფანის ექსპერიმენტალური კვლევები ლატვიასა და რუსეთში.

განსაკუთრებული ინტერესი გამოავლინა სსრკ-ს თავდაცვის სამინისტრომ, გამომდინარე იქიდან, რომ ბიოლოგიური იარაღის საწინააღმდეგო მრავალრიცხვოვანი საშუალებების სკრინინგის შედეგების მიხედვით, შესწავლილ პრეპარატებს შორის ლარიფანი აღმოჩნდა განსაკუთრებით აქტიური.

გასული საუკუნის 80-იანი წლების დასაწყისში დაიწყო ლარიფანის პირველი სამკურნალო ფორმების – მალამოს და ინექციის – პირველადი კლინიკური აპრობაცია საბჭოთა კავშირის 9 ქვეყანის  წამყვან კვლევით ცენტრებში და კლინიკებში – ლატვიის ჩათვლით.

სსრკ-ს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს ბრძანებით მასშტაბური კლინიკური კვლევები დაიწყო 1987 წლიდან 13 საბჭოთა კვლევით ცენტრის სხვადასხვა კათედრაზე.

1991 წლის 6 მარტს მოხდა კვლევის შედეგების დამტკიცება სსრკ-ს ფარმკომიტეტის ანტივირუსული პრეპარატების სპეციალიზებული ექსპერტთა კომისიის მიერ და გაიგზავნა პრეპარატის რეგისტრაციის მოთხოვნა სსრკ-ს ფარმ.კომიტეტში. კომისიის მიერ გათვალისწინებულ იქნა ასევე სსრკ-ს თავდაცვის სამინისტროს დახურული სამედიცინო დაწესებულებებიდან მიღებული კვლევის შედეგები. პრეპარატის რეგისტრაციის პროცესი დროებით შეწყდა  საბჭოთა კავშირის დაშლის გამო. თუმცა რეგისტრაციის პროცესი გაგრძელდა ლატვიაში, ლარიფანის სავაჭრო ნიშანი დაპატენტდა 1993 წელს, 1994 წელს რეგისტრირებულ იქნა ლარიფანი უნგო – მალამო, ხოლო 2004 წელს ლარიფანის ინექცია.

როგორც რეგისტრაციამდე, ასევე რეგისტრაციის შემდეგ პერიოდშიც გრძელდება მჭიდრო თანამშრომლობა სამეცნიერო და სამკურნალო დაწესებულებებთან ლატვიაში, ლიეტუვაში, ესტონეთში, დანიაში, აშშ-ში და სხვა ქვეყნებში. შედეგების მოხსენება ხდება სხვადასხვა კონგრესებსა და კონფერენციებზე.

მიმდინარე პერიოდში ლარიფანი გამოიყენება, როგორც ახალი პოლიფუნქციონალური სამკურნალო პრეპარატი ვირუსული და ონკოლოგიური დაავადებების სამკურნალოდ.

ლარიფანს გამოხატული აქვს ბიოლოგიური აქტივობა სხვადასხვა მიმართულებით. კერძოდ: ინტერფერონ-მაინდუცირებელი, იმუნომოდულაციური, ანტივირუსული, სიმსივნის საწინააღმდეგო და ანტიმუტაგენური მოქმედებები.

საქართველოში ლარიფანის ოფიციალურად შემოტანა მოხდა 2009 წლის იანვარში კომპანია „ლარიფან კავკასია“-ს მიერ.

საქართველოს სსიპ სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოს მიერ დარეგისტრირებული და აღიარებულია ინოვაციურ იმუნომოდულატორად პირდაპირი ანტივირუსული მოქმედებით ლარიფანის 7 გამოშვების ფორმა: ლარიფანის 0,02% სპრეი, ლარიფანი 0,05% უნგო – მალამო, ლარიფანის ინექცია 2,5მგ/2მლ, ლარიფანი პესო 1,5მგ #5 – ვაგინალური სანთლები, ლარიფანი სუპო 1,5მგ #5- რექტალური სანთლები, ლარიფანი სუპო 4,0მგ #5 რექტალური სანთლები, ლარიფანი სუპო 0,5მგ #5 რექტალური სანთლები.

ლარიფანი რეგისტრირებულია ევროკავშირში, როგორც იმუნომოდულატორი პირდაპირი ფართო სპექტრის ანტივირუსული მოქმედებით. ლარიფანის სამკურნალო ფორმებია სპრეი, მალამო, საწუწნი აბები, ვაგინალური პესარიები, რექტალური სუპოზიტორიები და ინექციები. ლარიფანის პროფილაქტიკური ფორმებია: ტუჩსაცხი, ხელის ჰიგიენური გელი, ტანის ლოსიონი და ტერფის მოვლის კრემი.

მიმდინარე პერიოდში ლარიფანის გამოყენება კლინიკებში ხდება, როგორც იმუნომოდულატორის, ფართო სპრექტრის ანტივირუსული მოქმედებით და ზოგადი სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედებით.

ლარიფანის პირდაპირი ანტივირუსული ეფექტი აქტიურად ვლინდება შემდეგი ვირუსების წინააღმდეგ: ჰერპესი, ვარიცელა ზოსტერ ვირუსი (იგივე ჩუტყვავილა), ებშტეინ-ბარის ვირუსი, პაპილომა,  ციტომეგალო ვირუსი, გრიპი, კორონავირუსები, ადენოვირუსები, რინოვირუსები,  ენტეროვირუსები,  კოქსაკის ვირუსები, ჰანტავირუსები, ტკიპისმიერი ენცეფალიტის გამომწვევი და სხვა. ასევე კვლევებით დადასტურდა მისი უნარი დათრგუნოს ქლამიდიების გამრავლების პროცესი.

ლარიფანი წარმოადგენს ბუნებრივი წარმოშობის ორსპირალურ რიბონუკლეინის მჟავას (dsRNA), რომლის გამოყოფაც ხდება ბიოტექნოლოგიური გზით, სპეციფიური ბაქტერიოფაგით ინფიცირებული ბაქტერიის,  E.coli – ს უჯრედისგან. ეს არის ორსპირალური რიბონუკლინის მჟავას (dsRNA) ჰეტეროგენული პოპულაცია, რომლის მასაც შეადგენს დაახლოებით 500 kDa  (დაახლოებით 8,30269e-16 მიკროგრამი) , ხოლო საშუალო სიგრძე – 400 nt/p.

ლარიფანზე პრაქტიკული დაკვირვება მიმდინარეობდა 20 წლის განმავლობაში. ლარიფანის სხვადასხვა ფორმებზე კლინიკური დაკვირვებები დღეისთვის ჩატარებულია სულ 50000-მდე პაციენტზე.